Spotkajmy się w Pijarni.: Tajemnica "Zwiastowania"

Problem z tym obrazem był od samego początku. Jaki problem? No tak. Przyjrzyj się, ale dokładnie.

Renesansowi artyści cenili poprawnie skonstruowaną perspektywę – tylko dzięki niej trójwymiar obrazu stawał się realistyczny. Jednak na tym obrazie coś się nie zgadza; prawa ręka Maryi jest nieco za długa, mówi się też, że jest ułożona na pulpicie nienaturalnie. Zaraz, zaraz – powiesz. Przecież Leonardo da Vinci nie był zwykłym, prowincjonalnym malarzem, a na jego pracach wychowały się pokolenia artystów w całej Europy. Oczywiście, masz rację. To właśnie było problematyczne – mistrz dojrzałego renesansu, a nie namalował obrazu w odpowiedniej perspektywie?

Od końca XIX wieku, kiedy ostatecznie przypisano autorstwo Leonardowi, uważano po prostu, że to wina jego młodego wieku. Miał dwadzieścia lat, to był jego pierwszy samodzielny obraz – tak, mógł popełnić błędy. Rzeczywisty powód takiego wyglądu obrazu jest jednak inny, powiedziałabym nawet że znacznie ciekawszy. Około trzydziestu lat temu ówczesny dyrektor Galleria degli Uffizi we Florencji, muzeum, które przechowuje „Zwiastowanie” od stu pięćdziesięciu lat, postanowił sprawdzić gdzie według pierwszych planów miał zawisnąć obraz. Zakrystia, do której był on przeznaczony, miała nieczęsto spotykany kształt wydłużonego prostokąta. Drzwi do niej prowadzące były usytuowane na dłuższej ścianie, ale blisko krótszego boku. „Zwiastowanie” miało wisieć na przeciwległej ścianie, po drugiej stronie zakrystii. Należało więc zaprojektować obraz tak, by najlepiej oglądało się go z wejścia. Zagadka została rozwiązana.

Kiedy będziesz w Galerii Uffizi, pamiętaj by nie oglądać „Zwiastowania” na wprost. Stań tak, by mieć ten wspaniały obraz po lewej stronie. Od razu zauważysz różnicę.

Zuzanna Ruszar